Ürün satın alırken genellikle fiyat ve son kullanma tarihine bakılır, etiket bilgileri ve ürün içeriği iincelenmez. 'Ürün içeriğinde yazılan bilgileri anlayamıyorum' diyerek sağlığınızı riske atmayın, işte o dilin sözlüğü:
Etiket bilgileri, doğru alışveriş yapma ve sağlıklı beslenmenin haritasını gösteriyor. Gıda mühendisi Kübra Koyuncu sağlık için etiket dilinin öğrenilmesi gerektiğini söylüyor.
Etikette besin öğe değerleri, üretici firmaya ait bilgi ve üretim izinleri, içindekiler listesi, porsiyon miktarı gibi bilgiler yer alır. Kübra Koyuncu ürün satın alırken özellikle HACCP gıda güvenlik belgesi, son kullanma tarihi ve 'e' simgesinin kontrol edilmesi gerektiğini belirtiyor. HACCP belgesinin tehlike analizi ve kritik kontrol noktasını ifade ettiğini söyleyen Koyuncu, "HACCP, üretim sırasında gıda maddesi ya da ambalajına herhangi bir bulaşma olmasına karşı alınacak önlemlerin bütününü kapsar. HACCP belgesi bulunmayan hiçbir ürün satın alınmamalı.
Ayrıca ISO22000 belgesi taşıyan ürünler tercih edilmeli. ISO22000, HACCP belgesini de içinde barındırır ve üretim standartlarının dünya standartlarıyla aynı olduğunu gösterir." diyor. Koyuncu, etiket üzerindeki 'e' simgesinin yasal olarak kabul edilmiş ürün hacmi ya da ağırlığına işaret ettiğini dile getiriyor. 'e' işaretinin, E kodlu katkı maddeleri ile karıştırılmamasını söyleyen Koyuncu, bu simgenin ürün ağırlığını gösterdiğini belirtiyor. Öte yandan İstanbul Tüketici Hakları Zabıta Birimi yetkilileri, etiket ve tarifedeki gramajlara uyulup uyulmadığını kontrol ettiklerini dile getiriyor.
Etiketler bize ne söylüyor?
Zenginleştirilmiş: Bir ürüne üretim aşamasında çeşitli besin öğelerinin ilave edilmesidir. C vitamini zenginleştirilmiş meyve suları, iyotlu tuz gibi ürünler zenginleştirilmiş ürünlerdir.
Taze dondurulmuş: Besinlerin taze halde iken hızla dondurulmasıdır.
Azaltılmış: Bu besinler, kendine benzer ve normal üretilmiş besinlere göre yüzde 25 oranında daha az enerji, yağ veya kolesterol içerir.
UHT: Besinde bulunan mikroorganizmaların yüksek ısıda öldürülmesidir. Bu tür ürünler oda sıcaklığında açılmadan 3 ay bekletilebilir. Ancak açıldıktan sonra buzdolabında saklanması gerekir.
Homojenize süt: Sütten yağın ayrılması sonucunda, sütün pütürsüz ve berrak bir yapıya sahip olmasıdır.
Pastörize: Süt ve yumurta gibi besinlerde vücuda zarar verebilecek bakterilerin, yüksek ısıda kısa süre ısıtılıp hızla soğutularak yok edilmesidir.
Doğala özdeş aroma: Kimyasal yollarla sentezlenen ve kimyasal yapısı, doğal aroma maddeleri ile aynı olan maddelerdir.
Parti no: Aynı koşullarda ve zamanda üretilen, ambalaj, ambalaj büyüklüğü, sınıf, tip, çeşit ve boyu aynı olan ürünler veya ambalajlar topluluğudur.
Hidrojen yağ (trans yağ) : Sıvı bitki yağların hidrojen bulunan bir ortamda ısıtılmasıyla katı yağa dönüşmesidir. Hidrojen yağ, kötü kolesterolü yükseltmekle kalmaz, aynı zamanda iyi kolesterolü de düşürür. İçindekiler listesinde bu yağların sonlarda yer aldığı ürünleri tercih edin.
Meyve nektarı: Bazı meyvelerin suyu ya da püresi tüketime uygun değildir. Ya kıvamı koyu (kayısı, şeftali) ya da tadı çok ekşidir (vişne, limon). Bu tür meyvelerin belirli miktar su ile seyreltilmesi ve su ile bozulan tat dengesinin şeker vb. maddelerle yeniden kurulmasına nektar denir. Meyve oranları, yüzde 25 ile 99 arasında değişir.
Aromalı içecek: Ürünün içeriğinde yüzde 0 ile 9 arasında meyve bulunur.
Emülgatör: Bir gıda maddesinde, yağ ve su gibi iki veya daha fazla fazın homojen bir karışımını oluşturan veya sabit tutan maddelere verilen genel addır.
MSG (Mono sodyum glutamat): Lezzet artırıcı katkı maddesidir. İçeriğinde MSG bulunan ürünleri kesinlikle tercih etmeyin. Bu madde, böbrek ve karaciğer hasarı, alzheimer, parkinson, obezite gibi birçok hastalığa yol açabiliyor.
Barkod: Bir ürünün elektronik cihazlar tarafından kolay bir şekilde tanınmasına imkân verebilmek için geliştirilmiş özel görsel veridir. Barkod numara ve şekli her ürüne göre değişir. Ayrıca her ülkenin farklı ön barkod numaraları vardır. Türkiye'nin ön numarası 869'dur. Yani barkod numarası 869 ile başlayan ürünler Türkiye'de üretilmiştir.
