AMASYA

ŞEHZADELER ŞEHRİ AMASYA

Şehzadeler Şehri Amasya, Osmanlı zamanında öylesine önemsenmiş ki, yükseliş döneminde tahta geçen bütün padişahlar burada Sancak beyliği (Valilik) yapmışlardır. II.Murat ve Yavuz Sultan Selim Amasya'da doğmuştur. Şehzadelerin ilk eğitim aldıkları ve devletin başına geçtikleri vakit Amasya'da valilik görevinde bulunmalarından dolayı "Şehzadeler Şehri diye anılmıştır. II.Bayezid Abidesi Fatihin oğlu, Yavuzun pederi Bayezid'in gençliği burada geçti. 332" Cümlelerin yer aldığı II.Bayezid Anıtı, Saraydüzü mevkiine 1916 yılında dikilmiştir.

Orta Karadeniz'de, Yeşilırmak vadisi Harşena Dağı eteklerine kurulan Amasya, 7 bin yılın üzerindeki eski tarihi boyunca krallık başkentliği yapmış, bilim adamları, sanatkarlar, şairler yetiştirmiş, şehzadelerin eğitim gördüğü bir belde olmuştur. Kurtuluş savaşının başlangıç temelleri de Amasya'da atılmıştır. Amasya, tarihi ve kültürel zenginlikleri yanı sıra, özellikle Yeşilırmak kıyısına yapılmış Yalıboyu evleri ile dikkat çekmektedir. Dünyanın en güzel Misket elması, kirazı, şeftalisi ve bamyasının üretildiği, tarih ve doğanın birlikte bulunduğu ilginç antik kenti görmelisiniz sıcak kanlı ve misafirperver Amasya sizi bekliyor.

Amasya, Anadolu'nun eski yerleşim alanlarından biridir. Hititlerden başlayarak çeşitli uygarlıkların merkezi olmuştur. Kentin bilinen en eski adı, söylendiği biçimi ile günümüze kadar hiçbir değişikliğe uğramadan gelen AMASYA'dır. Eski kayıtlarda ve buluntularda AMESSEİA - AMACIA - AMACCIA ismi okunmaktadır. AMASYA isminin açık bir şekilde okunduğu, Pers, Pontos ve Roma İmparatorluğu dönemlerinde ticarette kullanılan gümüş ve bronz sikkeler (paralar) üzerinde görmek mümkündür. Bazı sikkeler üzerinde AMACCIA veya AMACIA isimlerine rastlanılmaktadır. Amasya'nın fethinden önce ve sonrasında da Türkler, AMASSEİA'yı (veya AMACCIA - AMACIA) kendi dillerinde söylendiği gibi AMASYA yapmışlardır. Tahminen M.Ö. 60 ve M.S 19. yıllarda Amasya'da doğduğu bilinen ve Coğrafya ilminin mucidi olarak tanınan Strabon, yazdığı ünlü Coğrafya kitabında Amasya'dan Amasseia olarak söz etmektedir.

Milli Mücadelede Amasya 19 Mayıs 1919 tarihinde Samsun'da başlayan Kurtuluş Savaşı'nın (Milli Mücadele)'nin ilk adımı, 12 Haziran 1919 tarihinde Mustafa Kemal'in Amasya'ya gelmesiyle devam etmiştir. Kurtuluş mücadelesinin planları hazırlanmış, Erzurum Kongresi ve Sivas kongresi 'nin toplanmasına burada karar verilmiş, 22 Haziran 1919 tarihinde yayınlanan Amasya Genelgesi ile Milletin İstiklâlini Yine Milletin Azim ve Kararı Kurtaracaktır denilerek Milli Mücadele burada fiiliyata geçirilmiştir. Bu itibarla, Amasya, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda da ilk önemli adımın atıldığı yer olmuştur

AMASYA! NIN TARİHİ

Yapılan arkeolojik araştırma ve bulgulara göre Amasya'da ilk yerleşme M.Ö. 5500 yıllarında başlayıp Hitit, Frig, Kimmer, İskit, Lidya, Pers, Hellenistik - Pontus, Roma, Bizans, Danişmend, Selçuklu, İlhanlı ve Osmanlı dönemlerinde de kesintisiz olarak devam etmiştir.

Bu dönemlerin arkeolojik yerleşim yerlerine ait kalıntılar halen mevcuttur. Amasya merkezinde uygarlıklarından derin izler bırakan Pontuslar'ın (M.Ö.333 - M.Ö.26) Krallarının ölümünden sonra kayalara oymak suretiyle yaptıkları Kral Kaya Mezarları, bu gün bile ilin anıtsal eserleri arasında yer almaktadır. M.Ö. 26 - M.S.395 tarihleri arasında Roma egemenliğine geçen Amasya ve çevresinde bu uygarlığa ait su kanalları, kaleler köprüler vb. eserlerden bazıları günümüze kadar gelebilmiştir.

700 yıl Bizans egemenliğinde kalan Amasya'yı 1071 yılında Anadolu'ya giren Alparslan'ın komutanlarından Melik Ahmet Danişment Gazi 1075 yılında fethederek burada ilk Türk Egemenliğini kurmuştur. Bundan sonra Amasya'da Selçuklu egemenliği görülmektedir. Bu dönemde yaşamış olan vali ve emirler yaptırdıkları medrese, cami, türbe gibi eserlerle kenti Anadolu'nun en büyük kültür merkezi durumuna getirmişlerdir. Selçuklular 1243'deki Kösedağ Savaşı'nda Moğollara yenilmiştir. 1246 yılında başlayan Moğol istilasında, ilk Amasya Valiliği Seyfettin Torumtay'a verilmiştir. İran'da kurulan İlhanlılar, 1265'te Anadolu'yu hakimiyetleri altına alarak, yönetime el koymuş ve kendisine bağlamışlardır. Amasya'da yaşamış bazı İlhanlı şahsiyetlerinin mumyaları halen müzemizde teşhir edilmektedir.

1341 yılından sonra Uygur Türklerinden Ertana Beyliği'nin hakimiyeti görülmektedir. 1386 yılında Şehzade Yıldırım Bayezid Amasya'yı Osmanlı topraklarına katmıştır. 1402'de Osmanlı birliğinin bozulmasına sebep olan ve Timur'un zaferi ile sonuçlanan Ankara Savaşı, Osmanlılardaki kargaşayı, Şehzadeler arasında mücadeleye dönüşmüştür. Amasya Valisi Çelebi Mehmet duruma hakim olarak ikinci defa Osmanlı birliğini sağlamıştır. Amasya; Osmanlı padişah ve şehzadelerinin gösterdikleri özel ilgi nedeniyle, "Şehzadeler Şehri " olarak ün yapmıştır. Şehzade Yıldırım Bayezid, Çelebi Mehmet, Şehzade Murat (II) (1404 yılında Amasya'da doğmuştur.), Şehzade Ahmet Çelebi, Şehzade Mehmet (II), Şehzade Alâeddin, Şehzade Bayezid (II) (oğlu Yavuz Sultan Selim Han 1470 yılında Amasya Sarayında doğmuştur.), Şehzade Ahmet, Şehzade Murat, Şehzade Mustafa, Şehzade Bayezid ve Şehzade Murad (III) çeşitli tarihlerde Amasya'da Valilik Yapmışlardır. Bu dönemde birçok âlim ve ulema yetişmiş, saray, çeşme, medrese, cami, türbe v.b. gibi kalıcı eserlerle Amasya bir kültür merkezi olarak tarihteki yerini almıştır. Bu eserler günümüze kadar gelerek geçmişe ışık tutmaya devam etmektedir.Tarihin akışı içerisinde önemli roller üstlenen Amasya Kurtuluş Savaşı sırasında yine ön plana çıkmıştır.

AMASYA!NIN DOĞAL GÜZELLİKLERİ

Borabay Gölü
Amasya- Taşova karayolunun 44.Km.sinden sola ayrılan Taşova-Samsun karayolunu takiben 14. Km.den tekrar sola ayrılarak ulaşılan ve 1050 rakıma sahip bir doğa harikası olan Borabay Gölü ve çevresi Bakanlar Kurulunca Turizm Merkezi olarak ilan edilmiştir. Ormanlık alan içerisinde her biri 3 yataklı 9 adet bungalov tipi evler, gazinosu kamp imkanı, piknik alanları, doğa yürüyüşü ve dinlenme imkanları nedeniyle yerli ve yabancı ziyaretçilerin uğrak merkezi durumundadır.

 Gözlek Kaplıcaları

Çakallar Mevkii
İl Merkezinin güneyinde, Ferhat Dağı eteğinde ve şehirden 250 metre yükseklikte yer alan Et Lokantası açık ve kapalı mekanı, piknik alanı  ve şehir merkezi ve vadisinin kuş bakışı izlenebildiği seyir terası yer almaktadır.

Ziyaret (Gölbaşı)
Amasya-Taşova karayolunun 3.km den sola ayrılarak ulaşılan Ziyaret Kasabası'nın girişinde havuz ve yeşil alanları kapalı ve açık lokantası yanında piknik yapma imkanı da bulunmaktadır.

Uygur Çamlıgöl

Amasya -Tokat karayolunun 35. km.'sinde bulunan tesis, Uygur Beldesinde yer almaktadır. 745 rakımlı ve 2000 m2 yeşil alan içerisindedir. Tesiste yeme-içme ünitesi, havuz, çocuk oyun bahçesi, otopark ve 10 adet kamelya bulunmaktadır.

AMASYA YEMEKLERİ

Çorbalar

Cılbır Çorbası
Kullanılan Malzemeleri
Ev Eriştesi 1 Su bardağı , 2 domates , 2 yumurta , 1 kaşık tereyağı , 5 su bardağı su, bir miktar tuz.
Yapılışı

Tereyağında kıyma kavrulup içine yumurtalar kırılır, domates kabukları soyulup küçük küçük doğranarak tencereye ilave edilir. Suyu konulup kaynamaya bırakılır. Su kaynadıktan sonra erişteler içine atılır, bir iki taşım kaynadıktan sonra ocağın altı kapatılır. Biraz dinlendikten sonra sıcak servis yapılır.

Çatal Çorbası
Kullanılan Malzemeleri

1,5 Çay bardağı yeşil mercimek, 2 çay bardağı yarma, 7 su bardağı su, 1 ad. orta boy soğan, 100 gr kıyma, 2 yemek kaşığı margarin, biraz tuz, pul biber, nane.
Yapılışı

Mercimek ve yarma önceden pişirilir. Bir tencerede yağ, soğan, kıyma kavrulur. Üzerine nane ve pul biber serpilir. Mercimek ve yarma katılıp 5 dk. kaynatıldıktan sonra ocaktan indirilir. Sıcak servis yapılır.

 

Sakala Çarpan Çorba

Kullanılan Malzemeleri

1 su bardağı mercimek, 2 su bardağı un, 1 yumurta, 1 tatlı kaşığı tuz, 1 ad. soğan, nane ve pul biber.
Yapılışı

Yumurta, un ve su karıştırılarak hamur haline getirilir. Oklava ile açılarak küçük şeritler halinde kesilir. Bir tencerede soğan yağ ile birlikte kavrulur. Nane ve pul biber konulur, su ilave edilip kaynamaya bırakılır. Kaynayan suya önceden pişmiş mercimek ile hamur eklenerek pişmeye bırakılır. Sıcak servis yapılır.

Etli Yemekler

Bakla Dolması
Kullanılan Malzemeleri

200 gr. bakla, 1 baş soğan, 2 su bardağı yarma, 1/2 kg. kıyma, 1 kaşık salça, biber, tuz, 1 çay bardağı sıvı yağı, sarmalık yaprak.
Yapılışı : Bir gün önceden ıslatılan baklalar soyulur. Yarma, kıyma, kuru soğan, salça, biber, tuz, sıvı yağı, hepsi karıştırılır. Dolmanın konacağı tencerenin içine kemik konur. Yaprağın içerisinde malzemeler konarak bohça şekline sarılır ve kemiklerin üstüne konur. 2 su bardağı su konarak kaynatılır.

Etli Bamya
Kullanılan Malzemeleri

250 gr. Bamya, 250 gr. parça kuzu eti, 100 gr. margarin, 1 tane soğan, 3 adet domates, 1 kaşık salça, 1 tane limon.
Yapılışı : Bir tencerenin içine yağ ve soğan, et konularak kavrulur. Üzerine domates doğranarak salça eklenir. Limon sıkılarak bamyalarda yemeğin içine konulur. Tuzunu ilave ederek kısık ateşte pişirilir.

Göbek Dolması
Kullanılan Malzemeleri

2kg. kaburga Eti ve karın zarı, 1kg. Pirinç, Ciğer, dolmalık Fıstık, Kuş üzümü,Maydanoz, Baharat, tuz ve tereyağı.
Yapılışı : Hazırlanan iç pilav açılan göbeğin içerisine doldurulur .ve ağzı dikilir. Yağda kızartıldıktan sonra pişene kadar suda haşlanır ve fırında kızartılır.

Videolar

Amasya