Çorum Hakkında Anlatmalar

1-Rivayetler

Çorum adına ilişkin bir rivayet :

Rivayete göre,Selçuklu sultanı Kılıç Arslan’ın oğlu Yakup Mirza onmaz bir derde yakalanır.Hekimler “Çorum’a gönder oranın havası suyu iyi gelir” derler.Gerçekten de Yakup Mirza birkaç ay kaldıktan sonra iyileşir.Bunun üzerine sultan ülkedeki tüm sayıları (çorlu) buraya gönderir.Kentin adı da Çorum olur.Anlatılan bu rivayet “Evliya Çelebi Seyahatnamesinde” yer alır.

Koyun Baba rivayetleri :

Koyun Baba’nın asıl adı Seyit Ali’dir.Peygamber soyundan geldiği ileri sürülür.Bursa’da bir süre çobanlık yaptığı sırada ağayla her iki kuzudan birini almak üzere anlaşır.Bir süre sonra kırk kuzusu olur.Bunları alarak Osmancık’a yerleşir.Her yirmi dört saatte bir melediğinden adı “Koyun Baba” kalır.

Yörede ermiş sayılan Koyun Baba üzerine çok rivayetler vardır.Bunlardan birisi şöyledir :

Koyun Baba’nın üç köpeği vardır.Bunlara Kara Kadı, Sarı Kadı, Ala Kadı adını verir.Bağdat Kadısı Osmancık’tan geçerken bunu duyar ve padişaha şikayet eder.Padişah Koyun Babayı çağırır, köpeklerine neden böyle adlar koyduğunu sorar.Koyun Baba da:

-Kadılar haram helal bilmezler,benim köpeklerim bilir.İsterseniz deneyelim der.Padişah denemeye karar verir.

Koyun Baba yirmisi helal,yirmisi haram kırk kap yemek getirilmesini ister.İstenenler getirilince köpekleri çağırır,yemekleri önlerine serer.Hayvanlar helal yemekleri yer öbürlerine dokunmazlar.

Padişah çok şaşırır.Koyun Baba’yı mükafatlandırmak ister dileğini sorar.Koyun Baba:

-Hazineden bişey istemem Sarıalan ile Saltukalan’ı köpeklerime yallık verirseniz yeter der.Dileği yerine getirilir.

Koyun Baba kendisini padişaha şikayet eden kadıya şöyle bir bakar ve adam ölür.

Koyun Baba Köprüsüne ilişkin bir rivayet :

Fatih Sultan Mehmet Otlukbeli’ne giderken Koyun Baba’ya uğrar hayır duasını alır.Savaşta Uzun Hasan’ı yener.Dönüşte vezirini göndererek Koyun Baba’nın bir dileği olup olmadığını sordurur.Koyun Baba :

-“Eğer bir hayır yapmak istiyorsa Kızılırmak üstüne köprü gerekir,onu yaptırsın bir de kışlak ve yaylak yerlerimizi,koyunlarımızı vergiden bağışlasın ki misafirlerimizi daha iyi ağırlayabilelim” der.

İstekleri yerine getirilir.Ancak köprü yapılmadan Fatih vefat eder.Babasının ölüm haberini alan ll.Beyazıt Amasya’dan yola çıkar.Osmancık’a geldiğinde ırmak kıyısında sürüsünü yayan Koyun Baba’yı görür.Kendisini karşıya geçirmesini ister.Koyun Baba :

-“Olur ama bu ırmağa bir köprü yaptırırsan”der.

Şehzade söz verir.Koyun Baba şehzadeye gözlerini kapamasını ve söylemeden açmamasının söyler.Şehzade denileni yapar.Gözlerini açtığında İstanbul'dadır.Koyun Baba yok olmuştur.ll. Beyazıt tahta geçtikten bir süre sonra düşünde Koyun Baba’yı görür.Koyun Baba köprüyü yaptırmasını istemektedir.Ertesi gece yine aynı düşü görür.Bunun üzerine gerekli araç-gereç ve ustalar Osmancık’a gönderilir ve köprünün yapımına başlanır.Koyun Baba’nın da geyiklerle köprüye taş taşıdığı söylenir.

Köprünün yapımı sırasında dervişlerden biri Koyun Baba’ya ölünce nereye gömülmek istediğini sorar.O da “Bu taşın düştüğü yere” diyerek ağır bir taşı fırlatır. Öldüğünde ll. Beyazıt onu taşın düştüğü yere gömdürür ve buraya bir türbe yaptırır.

2-Destanlar

Çorum yöresi Halk Edebiyatında destan geleneğinin sürdüğü görülmektedir. Yörede yaşayan etkileyici olaylar, destanlara konu olmaktadır. Necip Destanı bunlardan Necip askere giderken en yakın dostundan, karısına yardımcı olmasını onu korumasını ister. Arkadaşı söz verir, ant içer.

Necip gittikten sonra arkadaşı sık sık uğrayarak, kadının ihtiyaçlarını karşılamaya çalışır. Ancak kadının yüzünü bile görmez. Gidiş geliş sürerken bir gün elini görür ve ona sevdalanır. Necip’e mektup yazarak karısını karalar ve boşanmasını sağlar. Daha sonra çeşitli hilelerle kadını kendine nikahlar.

Necip askerliğini bitirip köye dönünce, durumu öğrenir ve üzüntüsünden yatağa düşer. Ölmeden önce karısını görmek ister. Kadın el sözüne bakıp kendisini boşadığı için dargındır. Aralarında şu söyleşme geçer.

Necip:

Galbim sururi geldi yanıma,

Şifa geldi bedenime canıma,

Kerem et sevdüm girme ganıma,

Necip sana gurban can gurban derim söylemez.

Kadın:

Çekildi banhanım, yüklendi gatar,

Derdim oldu eskilerden beter,

Kerem et sevdüm bu keder yeter,

Küstüm sana bu dünyada barışmam

Bu söyleme böyle sürüp gider. Sonunda Necip ölür. Kadın da başına gelenlere dayanamaz ve bir süre sonra o da ölür.

Bu olay ve ikisinin söyleşmeleri destana konu olur.