Gölyaka ilçesi Batı Karadeniz Bölgesi, batı sınırları içerisinde Düzce İlinin en batı ucunda yer almaktadır. Doğuda Düzce ili, batıda Sakarya’nın Hendek ilçesi, kuzeyde Gümüşova ilçesi ve güneyde Bolu’nun Mudurnu ilçesi ile çevrilidir.
Tarih
İlçede, tarih öncesi insan yaşantısına dair kesin delil ve kalıntılar bulunmamasına rağmen, sahip olduğu coğrafi konumu ve tabiatı itibariyle ilk çağlardan itibaren insan yerleşmesine uygun bir yöre olarak karşımıza çıkmaktadır. Gölyaka’yı içine alan toprakların ilk sahipleri Proto Hititler’dir. Gölyaka ve civarına yapılan göçler sırasında yaklaşık 400 yıldır burada yaşayan ve yerli Türklerin bulunduğu görülmüştür. Gölyaka bir göl ve yanı başında kurulan imamlara Köyü ile tarih sahnesine çıkmıştır. Evliya Çelebi, Katip Çelebi ve batı batılı gezginlerin ilgisini çekebilmiştir. Birinci Dünya Savaşı öncesi ve sonrasında Osmanlı İmparatorluğu’nca kaybedilen veya Osmanlı otoritesinin sarsıldığı bölgelerden Kafkasya’dan, Doğu Karadeniz Bölgesi’nden, Balkanlar’dan, Akdeniz Bölgesi’nden ve Kuzey Irak’tan olmak üzere beş ana grupta bölgemize büyük göçler olmuştur. İmamlar Köyü 1932 yılında nahiye olmuş, 3 yıl sonra nahiyeliği kaldırılmış tekrar köye dönüştürülmüştür. İmamlar ismi 1962 yılında Gölyaka olarak değiştirilmiştir. Gölyaka nahiyesinde 1967 yılında Belediye teşkilatı kurulmuştur. Gölyaka Belediyesi Düzce ilçesine bağlık bir nahiye (bucak) iken 1987’de ilçe yapılarak Bolu’ya bağlanmıştır. Gölyaka 17 Ağustos Körfez depreminde en fazla hasar gören yerlerden biri olmuştur. 12 Kasım Düzce depreminde de ilçe büyük hasar görmüştür. Her iki depremde de toplam 106 kişi hayatını kaybetmiş ve 317 kişi yaralanmıştır. Depremlerin ardından Aralık 1999’da Düzce’nin il olması nedeniyle Gölyaka, Düzce’ye bağlanmıştır.
Coğrafi Yapı
Düzce ilinin batı ucunda yer alan Gölyaka’nın yüzölçümü 219.983 km2’dir.İlçe, kuzeyde ve güneyde bulunan Bolu ve Köroğlu Dağlarının uzantısı olan sıra dağlar arasında yer almaktadır. Güneydeki dağlar daha yüksek olduğundan ilçenin güney kesimi yüksek dağ kitlesi ve ormanlık alanlar ile kaplıdır. İlçenin kuzey bölümü kuzeye doğru genişleyen bir ovadır ve bu ova Düzce Ovası ile bitişik durumdadır. İlçeyi Düzce Ovası’ndan ayıran Büyük Melen Irmağı ve Efteni Gölü’dür. İlçe Merkezi Efteni Gölü’nün batısında düz ovada kurulmuş olup, rakımı 100 metre civarındadır. Yerleşim durumu olarak ova kısımları düz, dağlık ve yüksek kısımları topografik yapı olarak dik bir eğime sahiptir. Arazi yapısı olarak genellikle kumlu-killi ve yer yer mil karışımı alüvyonlu topraklardan ve çok sulak gevşek bir yapıya sahiptir. Gölyaka su kaynakları bakımından Düzce’nin en zengin ilçelerinden biridir. İlçenin şu göller bulunur: Efteni Gölü, Kara Göl, Sarı Göl, Cılbız Kuyusu, Gölcük, Kuru Göl ve Katır Gölü. Gölyaka yaylaları açısından da zengindir. Pürenli, Kardüz, Yanık, Unluk ve Kızık yaylaları en başta gelen yaylalarıdır. Bu yaylalar yayla turizmi açısından gelecek vaadetmektedir. Özellikle de Kardüz yaylası kış sporları ve turizmi için geleceğin merkezleri arasında gösterilmektedir.Melen Irmağı ve Aksu Çayı’da Gölyaka’nın ırmaklarından en başta gelenleridir. Bu ırmaklarda balıkçılık sporu yapılmaktadır. Gölyaka bütün bu güzelliklerinin yanı sıra ormanlarıyla da doğanın tüm güzelliğini sergiler. Başlıca ormanları şunlardır. Karamahmut, Keltepe, Güney, Çamlık, Koruluk, Büyük ve Küçük Balkaya, Karadağ, Mercantepe, Emeksiz, Konaş Sağlamsu, Unluk ve Baltepe. İlçe Kuzeydoğu Anadolu aktif fayı üzerinde bulunduğundan 1. derecede deprem bölgesidir. 17 Ağustos depreminde ilçede derin çatlak ve yarıklar oluşmuş yer yer kaymalar meydana gelmiştir. Bunun en büyük nedenlerinden biri fayın üzerinde oluşudur. Diğeri ise toprak yapısının sulak oluşudur.
Nüfus
2000 yılı içinde yapılan son nüfus sayımına göre İlçe Merkezinin 4.773 erkek, 4.593 kadın olmak üzere 9.366, bağlı 22 köyünde ise 4.951 erkek, 5.295 kadın olmak üzere toplam 10.246 olup İlçenin genel nüfusu 19. 612 olarak tespit edilmiştir. Önceki nüfus sayımına göre % 0 –0.83 oranında 1.919 kişilik nüfus artışı olmuştur. İlçedeki nüfus yoğunluğu km2’de 222 kişidir. İlçe genelinde 210 özürlü vatandaş bulunmaktadır.
Eğitim
1 Adet Çok Programlı Lise, 1 Adet Anadolu Lisesi ve 12 adet İlköğretim Okulu bulunmaktadır. İlköğretim Okulu öğrenci sayısı 2.926 Lise öğrenci sayısı ise 673
Deprem
17 Ağustos 1999 tarihinde Marmara bölgesinde meydana gelen depremde yüzey kırığı Düzce’nin yaklaşık 6 km. güney batısında Gölyaka yakınlarında bitmektedir. Bu depremden üç ay sonra meydana gelen Düzce Depremi, 17 Ağustos kırığının kuzey doğu ucu ile Bolu tüneli arasındaki kesimi kırmıştır. 12 Kasım 1999 kuzey kırığının batı ucunda yaklaşık 9 km. lik kısım 17 Ağustos Depreminde de kırılmıştır. Ancak 17 Ağustos Depreminde bu kısım üzerindeki yanal yer değiştirme, batıdan doğuya doğru azalarak devam etmiş, Gölyaka civarında 30 cm. ye kadar azalmış ve kırığın sonuna doğru yanal yer değiştirme kaybolarak kuzey kırığı yalnızca çatlaklar biçiminde takip edilebilmiştir. 12 Kasım kuzey kırığı 17 Ağustos kuzey kırığının tam doğu ucu doğrultusunda gelişmemiş bu bölgede sağa sıçrama yaparak gelişmiştir. Bu sağa sıçramanın olduğu bölgede düşey yer değiştirme egemendir. 12 Kasım 1999 Depreminde Hacıyakup Köyü civarında yanal yer değiştirme 40-50 cm. civarında iken düşey yer değiştirme yer yer 3 metreye varmaktadır. En büyük düşey yer değiştirme Efteni Gölü’nün güneyinde görülmektedir. Efteni Gölü’nün güneydoğusunda ve daha güneye doğru sıvılaşma yapıları gelişmiştir. Her iki depremden de büyük hasar alan Gölyaka’da toplam 106 kişi hayatını kaybetmiş, 317 kişi de yaralanmıştır. İlçede ağır/yıkık bina sayısı konut sayısı 1.225, orta hasarlı konut sayısı 538 ve hafif hasarlı konut sayısı ise 766’dır. Ağır/yıkık işyeri sayısı 317, orta hasarlı işyeri sayısı 538 ve hafif hasarlı işyeri sayısı 99’dur.
İdari Yapı
İlçe 3392 Sayılı Yasa ile müstakil İlçe olarak l988 yılından itibaren faaliyete geçmiş bulunmaktadır. İlçenin 22 köy ve İlçe merkezinde 9 mahallesi bulunmaktadır. İlçe merkezinde olmak üzere bir tek Belediye kuruluşu bulunmaktadır.
Gölyaka’nın Köyleri:
İlçede, tarih öncesi insan yaşantısına dair kesin delil ve kalıntılar bulunmamasına rağmen, sahip olduğu coğrafi konumu ve tabiatı itibariyle ilk çağlardan itibaren insan yerleşmesine uygun bir yöre olarak karşımıza çıkmaktadır. Gölyaka’yı içine alan toprakların ilk sahipleri Proto Hititler’dir. Gölyaka ve civarına yapılan göçler sırasında yaklaşık 400 yıldır burada yaşayan ve yerli Türklerin bulunduğu görülmüştür. Gölyaka bir göl ve yanı başında kurulan imamlara Köyü ile tarih sahnesine çıkmıştır. Evliya Çelebi, Katip Çelebi ve batı batılı gezginlerin ilgisini çekebilmiştir. Birinci Dünya Savaşı öncesi ve sonrasında Osmanlı İmparatorluğu’nca kaybedilen veya Osmanlı otoritesinin sarsıldığı bölgelerden Kafkasya’dan, Doğu Karadeniz Bölgesi’nden, Balkanlar’dan, Akdeniz Bölgesi’nden ve Kuzey Irak’tan olmak üzere beş ana grupta bölgemize büyük göçler olmuştur. İmamlar Köyü 1932 yılında nahiye olmuş, 3 yıl sonra nahiyeliği kaldırılmış tekrar köye dönüştürülmüştür. İmamlar ismi 1962 yılında Gölyaka olarak değiştirilmiştir. Gölyaka nahiyesinde 1967 yılında Belediye teşkilatı kurulmuştur. Gölyaka Belediyesi Düzce ilçesine bağlık bir nahiye (bucak) iken 1987’de ilçe yapılarak Bolu’ya bağlanmıştır. Gölyaka 17 Ağustos Körfez depreminde en fazla hasar gören yerlerden biri olmuştur. 12 Kasım Düzce depreminde de ilçe büyük hasar görmüştür. Her iki depremde de toplam 106 kişi hayatını kaybetmiş ve 317 kişi yaralanmıştır. Depremlerin ardından Aralık 1999’da Düzce’nin il olması nedeniyle Gölyaka, Düzce’ye bağlanmıştır.
Coğrafi Yapı
Düzce ilinin batı ucunda yer alan Gölyaka’nın yüzölçümü 219.983 km2’dir.İlçe, kuzeyde ve güneyde bulunan Bolu ve Köroğlu Dağlarının uzantısı olan sıra dağlar arasında yer almaktadır. Güneydeki dağlar daha yüksek olduğundan ilçenin güney kesimi yüksek dağ kitlesi ve ormanlık alanlar ile kaplıdır. İlçenin kuzey bölümü kuzeye doğru genişleyen bir ovadır ve bu ova Düzce Ovası ile bitişik durumdadır. İlçeyi Düzce Ovası’ndan ayıran Büyük Melen Irmağı ve Efteni Gölü’dür. İlçe Merkezi Efteni Gölü’nün batısında düz ovada kurulmuş olup, rakımı 100 metre civarındadır. Yerleşim durumu olarak ova kısımları düz, dağlık ve yüksek kısımları topografik yapı olarak dik bir eğime sahiptir. Arazi yapısı olarak genellikle kumlu-killi ve yer yer mil karışımı alüvyonlu topraklardan ve çok sulak gevşek bir yapıya sahiptir. Gölyaka su kaynakları bakımından Düzce’nin en zengin ilçelerinden biridir. İlçenin şu göller bulunur: Efteni Gölü, Kara Göl, Sarı Göl, Cılbız Kuyusu, Gölcük, Kuru Göl ve Katır Gölü. Gölyaka yaylaları açısından da zengindir. Pürenli, Kardüz, Yanık, Unluk ve Kızık yaylaları en başta gelen yaylalarıdır. Bu yaylalar yayla turizmi açısından gelecek vaadetmektedir. Özellikle de Kardüz yaylası kış sporları ve turizmi için geleceğin merkezleri arasında gösterilmektedir.Melen Irmağı ve Aksu Çayı’da Gölyaka’nın ırmaklarından en başta gelenleridir. Bu ırmaklarda balıkçılık sporu yapılmaktadır. Gölyaka bütün bu güzelliklerinin yanı sıra ormanlarıyla da doğanın tüm güzelliğini sergiler. Başlıca ormanları şunlardır. Karamahmut, Keltepe, Güney, Çamlık, Koruluk, Büyük ve Küçük Balkaya, Karadağ, Mercantepe, Emeksiz, Konaş Sağlamsu, Unluk ve Baltepe. İlçe Kuzeydoğu Anadolu aktif fayı üzerinde bulunduğundan 1. derecede deprem bölgesidir. 17 Ağustos depreminde ilçede derin çatlak ve yarıklar oluşmuş yer yer kaymalar meydana gelmiştir. Bunun en büyük nedenlerinden biri fayın üzerinde oluşudur. Diğeri ise toprak yapısının sulak oluşudur.
Nüfus
2000 yılı içinde yapılan son nüfus sayımına göre İlçe Merkezinin 4.773 erkek, 4.593 kadın olmak üzere 9.366, bağlı 22 köyünde ise 4.951 erkek, 5.295 kadın olmak üzere toplam 10.246 olup İlçenin genel nüfusu 19. 612 olarak tespit edilmiştir. Önceki nüfus sayımına göre % 0 –0.83 oranında 1.919 kişilik nüfus artışı olmuştur. İlçedeki nüfus yoğunluğu km2’de 222 kişidir. İlçe genelinde 210 özürlü vatandaş bulunmaktadır.
Eğitim
1 Adet Çok Programlı Lise, 1 Adet Anadolu Lisesi ve 12 adet İlköğretim Okulu bulunmaktadır. İlköğretim Okulu öğrenci sayısı 2.926 Lise öğrenci sayısı ise 673
Deprem
17 Ağustos 1999 tarihinde Marmara bölgesinde meydana gelen depremde yüzey kırığı Düzce’nin yaklaşık 6 km. güney batısında Gölyaka yakınlarında bitmektedir. Bu depremden üç ay sonra meydana gelen Düzce Depremi, 17 Ağustos kırığının kuzey doğu ucu ile Bolu tüneli arasındaki kesimi kırmıştır. 12 Kasım 1999 kuzey kırığının batı ucunda yaklaşık 9 km. lik kısım 17 Ağustos Depreminde de kırılmıştır. Ancak 17 Ağustos Depreminde bu kısım üzerindeki yanal yer değiştirme, batıdan doğuya doğru azalarak devam etmiş, Gölyaka civarında 30 cm. ye kadar azalmış ve kırığın sonuna doğru yanal yer değiştirme kaybolarak kuzey kırığı yalnızca çatlaklar biçiminde takip edilebilmiştir. 12 Kasım kuzey kırığı 17 Ağustos kuzey kırığının tam doğu ucu doğrultusunda gelişmemiş bu bölgede sağa sıçrama yaparak gelişmiştir. Bu sağa sıçramanın olduğu bölgede düşey yer değiştirme egemendir. 12 Kasım 1999 Depreminde Hacıyakup Köyü civarında yanal yer değiştirme 40-50 cm. civarında iken düşey yer değiştirme yer yer 3 metreye varmaktadır. En büyük düşey yer değiştirme Efteni Gölü’nün güneyinde görülmektedir. Efteni Gölü’nün güneydoğusunda ve daha güneye doğru sıvılaşma yapıları gelişmiştir. Her iki depremden de büyük hasar alan Gölyaka’da toplam 106 kişi hayatını kaybetmiş, 317 kişi de yaralanmıştır. İlçede ağır/yıkık bina sayısı konut sayısı 1.225, orta hasarlı konut sayısı 538 ve hafif hasarlı konut sayısı ise 766’dır. Ağır/yıkık işyeri sayısı 317, orta hasarlı işyeri sayısı 538 ve hafif hasarlı işyeri sayısı 99’dur.
İdari Yapı
İlçe 3392 Sayılı Yasa ile müstakil İlçe olarak l988 yılından itibaren faaliyete geçmiş bulunmaktadır. İlçenin 22 köy ve İlçe merkezinde 9 mahallesi bulunmaktadır. İlçe merkezinde olmak üzere bir tek Belediye kuruluşu bulunmaktadır.
Gölyaka’nın Köyleri:
Açma
|
Hacısüleymanbey
|
Sarıdere
|
Aksu
|
Hacıyakup
|
Taşlık
|
Bakacak
|
Hamamüstü
|
Yazlık
|
Bekiroğlu
|
İçmeler
|
Yeşilova
|
Çamlıbel
|
Kemeryanı
|
Yunusefendi
|
Çayköy
|
Kuyudüzü
|
Zekeriyaköy
|
Değirmentepe
|
Muhapdede
| |
Güzeldere
|
Saçmalıpınar
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder