Sakarya - Yöre Mutfağı

Ülkemizin birçok yerinde olduğu gibi, Türk Kültürü açısından Sakarya mutfağındaki zenginlik; Orta Asya’dan, Balkanlardan, Kafkaslardan taşınan ve Anadolu topraklarında buluşan ürünlerin çeşitliliği ile uzun bir tarihsel süreç boyunca birbirinden farklı birçok kültürle yaşanan etkileşim sonucunda ortaya çıkmıştır. Geliştirilen yeni tatlar, yöre mutfak kültürünün bugüne gelmesini sağlamıştır. Genel olarak tahıl, çeşitli sebze ve bir miktar etle, sulu olarak hazırlanan yemek türleri, çorbalar, zeytinyağlılar ve hamur işleri ve kendiliğinden yetişen otlarla hazırlanan yemeklerden oluşan Sakarya Mutfağı; pekmez, yoğurt, bulgur vb. gibi kendine özgü sağlıklı yiyecek türlerini de ortaya çıkarmıştır. Yörede alt kültür grupları arasında farklı lezzetleri barındıran yeme-içme biçimleri, özel gün, kutlama ve törenlere ayrı bir anlam ya da kutsallık taşımaktadır. Sakarya mutfağı, çeşit zenginliği ve damak tadına uygunluk yönünden olduğu kadar birçok yemek ve yiyecek türü ile sağlıklı ve dengeli beslenmeye kaynaklık edebilecek örnekleri barındırmaktadır.

Giyim-kuşam Halk oyunları müziğinde olduğu gibi yöre mutfağında Rumeli, Kafkasya, Doğu Karadeniz ve Anadolu içlerinden göç edenler yöre mutfağına çeşitlilik kazandırmıştır. Tüm kesimlerde beslenme, hamurlu yiyecekler dayanmaktadır. Kentleşme ile birlikte beslenmenin büyük ölçüde pazar ürünlerine dayanmaya başlaması ile birlikte ildeki sebzelerin özgün kullanımı halen devam etmektedir.

Adapazarı'na has yöresel yemek denilince öncelikle akla "ıslama köfte" ve "kabak tatlısı" gelmektedir. Manavların dartılı veya tereyağlı keşkeği, cevizli lokumu, kabak kıvırması, sütlü üzümü, üresi, uğutu, köpük helvası, Çerkezlerin Tavuğu (Epışıps), Abazaların pastası, Karadenizlilerin hamsi buğulaması, karalâhana çorbası veya muhlaması, Gürcülerin Hallobyası, Arnavutların ciğeri, Boşnakların böreği, Muhacirlerin kapaması; yöredeki sofralara hem lezzet, hem de görünüm zenginliği katmaktadır.

Islama Köfte: Sakarya'nın ulusal düzeyde tanınmış en önemli yemeği "Islama Köftesi”dir. XX. yüzyılın başlarında Balkanlardan yöremize göçlerle geldiği sanılan ıslama köftenin, diğer yöre köftelerinden en belirgin farklılığı, yöredeki yaylalarda yetişen hayvanların etlerinden yapılan "köftesi" kadar, "kemik unu ve toz biberli sosa batırılıp kızartılmış" olan enfes ekmeğidir.

Kabak Tatlıları: Adapazarı'nda tatlı deniline akla "kabak tatlısı" gelir. "Toplu, kaplı, sütlü, pirinçli, cevizli, fındıklı, üzümlü"sü yanı sıra, görünümü kol böreğini hatırlatan, çok ince açılmış yufkaların arasına rendelenmiş bal kabağı ve cevizlerin serpilmesinin ardından oklava ile rulo yapılıp pişirilmesi ve üzerine ılık ağdanın dökülmesinden mamul "kabak kıvırması", yörenin en popüler ve şöhretli kabak tatlısıdır.

Diğer Yöre Tatlıları: Peynirden yapılan höşmel, pirinçten yapılan sütlaç, darıdan yapılan üre, incirden yapılan incir uyuşturması, kuru üzüm ve sütten yapılan sütlü üzüm, buğday unundan yapılan kara helva ve uğut, çöven kökünden yapılan köpük helvası, yufkadan yapılan ve güllaç'ı hatırlatan yufka böreği, yöre sofralarını süsleyen geleneksel tatlılardır.

Yöre Meyve ve Sebzeleri
Geyve'nin ayvası ve kirazı, Pamukova'nın kavunu, Taraklı’nın cevizi ve enginarı, Sapanca'nın eriği ve elması, Kaynarca'nın kabağı ve lahanası, Akova'nın patatesi ve soğanı, Karasu ve Kocaali'nin fındığı; sadece Sakarya da değil, Marmara Bölgesinin genelinde ısrarla aranmakta ve tercih edilmektedir.